Kỹ thuật trồng nấm linh chi, cách bảo quản nấm linh chi

Thời gian bắt đầu cấy giống từ ngày 15/1 đến 15/3 và từ 15/8 đến 15/9 dương lịch.

Xem thêm bài viết về bảo quản nấm: Lắp đặt kho lạnh bảo quản nấm

Nguyên liệu

Linh Chi sử dụng nguyên liệu chủ yếu là mùn cưa tươi, khô của các loại gỗ mềm, không có tinh dầu và độc tố. Ngoài ra còn có thể trồng Linh Chi từ nguyên liệu là thân gỗ, các cây thuốc họ thân thảo.

Phương pháp xử lý nguyên liệu

Chuẩn bị:

- Mùn cưa của các loại gỗ kể trên.- Túi nilon chịu nhiệt.- Bông nút, cổ nút…- Các phụ gia khác (bột nhẹ,…)

- Nước sạch (nước sinh hoạt ăn, uống hàng ngày).

Phương pháp đóng túi: Mùn cưa được tạo ẩm và ủ tương tự như phần xử lý mùn cưa trồng mộc nhĩ.Sau đó phối trộn thêm với các phụ gia đóng vào túi theo kích thước trên sao cho khối lượng túi đạt 1,1-1,4kg rồi đưa vào thanh trùng.

Phương pháp thanh trùng:

Phương pháp 1: Hấp cách thuỷ ở nhiệt độ 100 độ C, thời gian kéo dài 10-12 giờ.

Phương pháp 2: Thanh trùng bằng nồi áp suất (Autoclave) ở nhiệt độ 119-126 độ C (áp suất đạt 1,2-1,5at) trong thời gian 90-120 phút.

Phương pháp cấy giống

Chuẩn bị:

- Phòng cấy: Phòng cấy giống phải sạch (được thanh trùng định kỳ bằng bột lưu huỳnh).

- Dụng cụ cấy giống: que cấy, panh kẹp, đèn cồn, bàn cấy, cồn sát trùng…- Nguyên liệu: Đã được thanh trùng, để nguội.

- Giống: Sử dụng hai loại giống chủ yếu là trên hạt và trên que gỗ.Giống phải đúng tuổi, không bị nhiễm nấm mốc, vi khuẩn, nấm dại…

Cấy giống:

Phương pháp 1: Cấy giống trên que gỗ. Với phương pháp này cần tạo lỗ ở túi nguyên liệu có đường kính 1,8-2cm và sâu 15-17cm. Khi cấy giống phải đặt túi nguyên liệu gần đèn cồn và túi giống, sau đó gắp từng que ở túi giống cấy vào túi nguyên liệu.

Phương pháp 2: Sử dụng giống Linh Chi cấy trên hạt. Ta dùng qua cấy kều nhẹ giống cho đều trên bề mặt túi nguyên liệu tránh giập nát giống. Lượng giống: 10-15gam giống cho 1 túi nguyên liệu (1 túi giống 300 gam cấy đủ cho 25-30 túi nguyên liệu).

Chú ý:Giống cấy phải đảm bản đúng độ tuổi.Trước khi cấy giống ta phải dùng cồn lau miệng chai giống bóc tách lớp màng trên bề mặt nhưng không được để hạt giống bị nát.Trong quá trình cấy, chai giống luôn phải để nằm ngang.Sau khi cấy giống ta đậy lại nút bông, vận chuyển túi vào khu vực ươm. Phải thường xuyên vệ sinh sạch sẽ phòng cấy giống. 

Phương pháp ươm túi

Chuẩn bị khu vực ươm:

Nhà ươm túi đảm bảo các yêu cầu: Sạch sẽ, thông thoáng, độ ẩm từ 75% đến 85%, ánh sáng yếu, nhiệt độ 20-30 độ C. ( Nên dùng hệ thống lạnh công nghiệp để duy trì nhiệt độ + Hệ thống tạo ẩm )

Ươm túi: Chuyển nhẹ nhàng vào nhà ươm và đặt trên các giàn giá hoặc xếp thành luống. Khoảng cách giữa các túi 2-3cm. Giữa các giàn luống có lối đi để kiểm tra.Trong thời gian ươm không được tưới nước, hạn chế tối đa việc vận chuyển.Trong quá trình sợi nấm phát triển nếu thấy có túi bị nhiễm cần phải loại bỏ ngay khỏi khu vực ươm, đồng thời tìm nguyên nhân để có cách khắc phục:Túi bị nhiễm bề mặt phần lớn do thao tác cấy và phòng giống bị ô nhiễm.Túi bị nhiễm từng phần hoặc toàn bộ có thể do bị thủng hoặc hấp vô trùng chưa đạt yêu cầu.

Phương pháp chăm sóc, thu háiChuẩn bị các điều kiện:

- Nhà trồng nấm phải đảm bảo sạch sẽ thông thoáng, có mái chống mưa dột và chủ động được các điều kiện sinh thái như sau:

- Nhiệt độ thích hợp cho nấm mọc dao động từ 22 độ C đến 28 độ C.

- Độ ẩm không khí đạt 80-90%.

- Ánh sáng khuếch tán (mức độ đọc sách được) và chiếu đều từ mọi phía.

- Kín gió.

- Trong nhà có hệ thống giàn giá để tăng diện tích sử dụng.Trong quá trình chăm sóc, thu hái linh chi có 2 phương pháp sau:

Phương pháp không phủ đất

Rạch túi và tưới nước. Kể từ ngày cấy giống đến khi rạch túi (khoảng 25-30 ngày) sợi nấm đã ăn kín ¾ túi. Tiến hành rạch 2 vết rạch sâu vào trong túi 0,2-0,5cm, đối xứng trên bề mặt túi nấm. Đặt túi nấm trên giàn cách nhau 2-3cm để nấm ra không chạm vào nhau.Từ 7 đến 10 ngày đầu chủ yếu tiến hành tưới nước trên nền nhà, đảm bảo độ ẩm 80-90%, thông thoáng vừa phải.Khi quả thể nấm bắt đầu mọc từ các vết rạch hoặc qua nút bông thì ngoài việc tạo ẩm không khí, có thể tưới phun sương nhẹ vào túi nấm mỗi ngày từ 1-3 lần (tuỳ theo điều kiện thời tiết). Chế độ chăm sóc như trên được duy trì liên tục cho đến khi viền trắng trên vành mũ quả thể không còn nữa là hái được.

Thu hái:

- Dùng dao hoặc kéo sắc cắt chân nấm sát bề mặt túi.- Quả thể nấm sau khi thu hái được vệ sinh sạch sẽ, phơi khô hoặc sấy ở nhiệt độ 40 độ C-45 độ C

.- Độ ẩm của nấm khô dưới 13%, tỷ lệ khoảng 3kg tươi được 1 kg khô.

- Khi thu hái hết đợt 1, tiến hành chăm sóc như lúc ban đầu để tận thu đợt 2.- Năng suất thu hoạch đạt 6-9% tươi, tương đương 1,8-3% khô (1 tấn nguyên liệu thu được từ 18 đến 30kg nấm Linh Chi khô). Khi kết thúc đợt nuôi trồng cần phải vệ sinh và thanh trùng nhà xưởng bằng foócmôn với nông độ 0,5-1%.

Phương pháp phủ đất

Chuẩn bị đất phủ (tương tự như đất phủ nấm mỡ).Cách phủ đất: Khi sợi nấm đã ăn kín khoảng ¾ túi, gỡ bỏ nút bông, mở miệng túi, phủ lên trên bề mặt một lớp đất có chiều dày 2-3cm.Chăm sóc sau khi phủ đất: Nếu đất phủ khô cần phải tưới rất cẩn thận (tưới phun sương) để đất ẩm trở lại. Tuyệt đối không tưới nhiều, nước thấm xuống nền cơ chất sẽ gây nhiễm bệnh, ảnh hưởng đến quá trình hình thành quả thể nấm. Trong thời gian 7-10 ngày đầu (kể từ lúc phủ đất) cần duy trì độ ẩm không khí trong nhà đạt 80-90% bằng cách tưới nước thường xuyên trên nền nhà. Khi quả thể bắt đầu hình thành và nhô lên trên mặt lớp đất phủ cần duy trì độ ẩm liên tục như trên cho đến thời điểm thu hái được. Thời gian từ khi nấm lên đến lúc thu hoạch kéo dài khoảng 65-70 ngày.Khi đó ngoài việc duy trì độ ẩm trong phòng thì ta còn phải tưới phun sương nhẹ trực tiếp trên bề mặt đất phủ 1-3 lần trong ngày (tuỳ theo điều kiện thời tiết) mục đích để giúp đất phủ luôn duy trì độ ẩm (tương tự độ ẩm của đất trồng rau). Việc chăm sóc như trên kéo dài liên tục cho tới khi viền màu trắng trên mũ nấm không còn nữa, lúc đó nấm đến tuổi thu hái.

Cách bảo quản Nấm Linh Chi sử dụng được lâu.

Từ lâu Nấm Linh Chi đã trở thành đề tài của nhiều công trình nghiên cứu y tế và thử nghiệm lâm sang đã được thực hiện trên toàn cầu để xác định hiệu quả của nó đối với sức khỏe con người. Các loại linh chi đều có tính chất bổ ích khí huyết, bồi bổ cơ thể, ích khí, dưỡng tâm, an thần….Nấm linh chi không độc, không tác dụng phụ nên sử dụng thời gian dài mới thấy hiệu quả của nó đem lại.

Trên thị trường hiện nay ngoài Nấm Linh Chi Việt Nam thì còn nấm linh chi của các nước khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…. các loại nấm đều có công dụng chữa bệnh tuyệt vời, mang lại sức khỏe dồi dào cho mọi người vì thế nấm linh chi rất quý nếu không biết cách chế biên và bảo quản thì sẽ bị lãng phí và mất hết tác dụng khi sử dụng. vì vậy tìm hiểu cách bảo quản nấm linh chi cho khoa học và hiệu quả là điều cần thiết đối với người sử dụng để tránh được tình trạng tiền mất tật mang.

Nấm linh chi có hai nguồn gốc là nấm hoang được hái trên các vùng rừng núi có loại có kích thước từ 30 tới 40 cm nhưng có loại chỉ nhỏ bằng đầu đũa. Loại thứ hai là loại nấm linh chi trồng. Nấm Linh Chi được trồng trong môi trường nhân tạo sẽ đảm bảo hơn là nấm linh chi mọc hoang bởi lẽ nấm linh chi mọc hoang người ta không điều hòa sinh trưởng được cho nấm vì thế người ta chỉ bắt gặp nó lúc nào là hái lúc đó chứ không xác định thời gian nhiều dinh dưỡng nhất của nấm để hái đồng thời môi trường hiện nay cũng ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển và dinh dưỡng của nấm, trong môi trường ô nhiễm như hiện nay thì sử dụng nấm trồng là đảm bảo nhất.

Nấm linh chi có thể bảo quản được trong vòng 2 năm mà không ảnh hưởng tới chất lượng tuy nhiên khi mua nấm cần chú ý không mua nấm có màu vàng sậm và có lỗ mọt ở dưới.

Thu hái xong, cắt hết gốc, giữ lại phần trên bề mặt tay nấm. Phơi thật khô có thể dử dụng máy sấy hoặc lò sấy, sấy thật khô sau đó đóng vào túi nilong, buộc thật kín và để vào nơi khô ráo. Tránh ánh sáng trực tiếp, tránh ẩm mốc, tránh mối mọt chuộc. Nếu đóng vào túi nilong có chứa hút ẩm thì sẽ bảo quản được tốt hơn.

Nếu không sử dụng hết nấm linh chi 1 lần có thể bảo quản nấm linh chi bằng cách ngâm rượu hoặc bỏ vào tủ lạnh hoặc có thể để khô trong túi kín.

Nấm Linh chi nếu được sấy khô, đóng trong túi kín thì có thể để được 2 năm mà không giảm chất lượng. Trong khi bảo quản nấm linh chi cần phơi khô bỏ trong túi kín và tránh ẩm, mốc, mọt để tránh giảm chất lượng.

Nếu nấm bị ẩm mốc, nấm linh chi sẽ bị mủn ra như mùn cưa là do nguyên nhan túi không kín và bỏ ở nơi có độ ẩm không khí cao hay nơi ẩm thấp. Mọt hoặc những con bọ cánh cứng sẽ đục lỗ vào bên trong nấm tạo thành nhiều rãnh bên trong, đẻ trứng thành trùng và làm giảm tác dụng của nấm linh chi.

Nếu cắt lát và nghiền nhỏ nấm linh chi thì việc bảo quản nấm sẽ được lâu và tiện dụng hơn nhiều so với việc để nguyên nhân nguyên bản.

Nên chọn mua nấm linh chi được gieo trồng chuyên nghiệp vì chất lượng nấm sẽ được ổn định và đảm bảo hiệu quả, không có tác dụng phụ bất lợi, để đảm bảo hơn thì nên tới tận trại trồng nấm để mua vì ở đây người ta sẽ đảm bảo cho bạn đúng quy trình sản xuất bởi thế sẽ chọn được những nấm ngon và sẽ bảo quản được lâu dài hơn

TRẦN GIA ĐAN

Cellphone: (+84)968.497.555

Email: dantg1989@gmail.com

           dienlanhbienbac@gmail,com

Add: # 735 - Phuc Dien Str., Nam Tu Liem Dist., 10000 Ha Noi, Viet Nam